İngiltere’de enflasyon son 10 yılın zirvesinde

Ulusal İstatistik Ofisi (ONS), enflasyonun, beklenti olan yüzde 4,7’yi aşmasını ulaşım ve enerji fiyatlarındaki yükselişe bağladı.

ONS baş ekonomisti Grant Fitzner; yakıt, enerji, giyim ve ikinci el araba fiyatlarının enflasyon artışında en büyük etkenler olduğunu, hammadde maliyetlerinin de önemli ölçüde arttığını söyledi.

İngiltere’de Kasım ayında benzinin litre fiyatı yaklaşık 1,46 sterlin (1,93 dolar) ile rekor düzeye yükseldi. Tedarik zincirlerindeki sorun nedeniyle yeni otomobil üretiminin sekteye uğramasıyla ikinci el arabaların fiyatı da arttı.

ABD’de de Kasım ayına ilişkin enflasyon oranı yüzde 6,8 ile Haziran 1982’den bu yana kayda geçen en yüksek oran olmuştu.

1989 Yılından günümüze İngiltere’deki enflasyon grafiği

Enflasyonun, İngiltere Merkez Bankası’nın yıllık yüzde 2 hedefinin çok üzerinde seyretmesi, faiz oranlarının artırılıp artırılmayacağı tartışmalarının yoğunlaşmasına neden oldu.

IMF’den İngiltere Merkez Bankası’na “Harekete geç” çağrısı

Uluslararası Para Fonu (IMF) 2022 yılı başlarında enflasyonun yüzde 5,5’e tırmanarak son 30 yılın en yüksek düzeyine ulaşacağını belirterek Merkez Bankası’na harekete geçme çağrısı yaptı.

Ancak İngiltere Merkez Bankası, Omicron varyantının ekonomiyi ne şekilde etkileyeceğine dair henüz veri oluşmadığı gerekçesiyle faiz oranlarını artırma baskısına karşı direniyor.

Pantheon Macroeconmics’ten ekonomist Samuel Tombs’a göre, enflasyon İngiltere Merkez Bankası için “rahatsız edici düzeyde yüksek” ama bankanın yarınki toplantısında faiz oranlarına dokunulması beklenmiyor.

KPMG danışmanlık şirketinden ekonomist Yael Selfin de İngiltere Merkez Bankası’nın bu toplantıda “Bekle ve gör tutumu benimseyeceği” kanısında.

Doğalgaza yüzde 28.1 zam

ONS, enerji kaynaklarındaki 12 aylık artışa göre, doğal gazın yüzde 28.1, elektriğin ise enflasyon oranını yüzde 18.8 yükseldiğini bildirerek, 2009 yılından bu yana elektrik ve gaz için en yüksek enflasyonun görüldüğünü söyledi. ONS, ülkede ortalama benzin fiyatlarının bir yıl önce litre başına 113.2 penny olduğunu bu yıl ise bu rakamın 138.6’ya yükseldiğini söyledi. ONS petrol fiyatlarındaki artışın 2012’den bu yana en yüksek seviyede olduğunu bildirdi.

ONS, ayrıca konut ve ev hizmetlerindeki maliyetlerin 1 yılda yüzde 1.9 arttığını kaydederek ülkede enflasyon oranını yükselten diğer sektörlerin ise, eğitim, konaklama, mobilya, ev eşyaları ve restorancılık hizmetleri olduğunu belirtti.

İngiltere Merkez Bankası’nın Baş Ekonomisti Huw Pill, Ekim ayında, İngiltere’deki enflasyon oranın 2022 itibariyle yüzde 5 veya üzerine çıkabileceğini söylemişti.

Vatandaşlar 4 kat artan faturalardan şikayetçi

İngiltere‘de enflasyon ve yaşam koşullarının daha da kötü olmasından şikayetçi olan vatandaş, aylık faturalarının bir önceki yıla göre neredeyse 4 kat arttığını söyledi.

Alex adlı vatandaş, enflasyon artışının günlük hayata da yansıdığını görmeye başladığını kaydederek en büyük önemli artışın elektrik faturasında yaşandığını ve bu artışları da aylık ödemelerinde gördüğünü söyledi. Alex “Aydan aya ödemelerim neredeyse yaklaşık yüzde 400 arttı. Elektrik faturası için her ay 50 sterlin öderken şimdi 200 sterlin ödüyorum” dedi. Alex, pandemi nedeniyle insanların panik halinde alışveriş yapmasının da fiyatları arttırdığına etkisi olduğunu düşündüğünü söyledi.

Hükümetin Nisan 2022’de uygulamayı planladığı yüzde 1.25’lik gelir vergisi zammı konusunda kendini iyi hissetmediğin söyleyen Alex, “Enflasyon artışı ve gelir vergisi zammı arasında işverenden alacağım maaş arttırımının yeterli olmayacağını garanti edebilirim. Bu da gelecek yıl paramın giderek azaldığını seyretmek zorunda olduğumu gösteriyor” ifadesini kullandı.

Konuyla ilgili açıklamada bulunan Jean adlı vatandaş ise, bu yıl neredeyse tüm faturalarının yükseldiğini gördüğünü söyledi. Aylık mutfak alışverişi de dahil olmak üzere genel olarak harcamalarının yükseldiğini söyleyen Jean, “Elektrik faturam aylık 70 sterlin gelirken şimdi 100 sterlinin üzerinde seyrediyor. Market alışverişi 50 sterlinden 80 sterline yükseldi. Gaz çok pahalı. Bence herşeyin fiyatı yüzde 20 civarında arttı” dedi.

Gelir vergisi oranının yükselmesinin adil olmasını söyleyen vatandaş, “Bu tür yükselişler özellikle daha az kazanan kişileri etkileyecek. Mesela, Sağlık Servisinde (NHS) çalışanlar, market çalışanları gibi pandemi boyunca en önemli işleri yapan kişileri etkileyecek kötü bir karar olduğunu düşünüyorum” ifadelerini kullandı.

Yaşam standardı düşüyor

İngiltere’de enflasyon oranının, ortalama yüzde 4,3 düzeyinde gerçekleşen ücret artışından daha yüksek olması yaşam standartlarının düşmesi anlamına geliyor.
Maliye Bakanı Rishi Sunak, Çarşamba günü yaptığı konuşmada, enflasyonun tüketiciler üzerindeki etkisinin farkında olduğunu söyledi.

Sunak, bu nedenle yaşam standardını korumak ve kış aylarında en korunmasız kesimlere yardımcı olmak amacıyla hükümetin 4,2 milyar sterlin (5,5 milyar dolar) harcama yapacağını kaydetti.

Enflasyon nedir?

Enflasyon, fiyat artışlarının hangi oranda olduğunu gösteren gösterge. Gıda, giysi, beyaz eşya gibi malların yanı sıra, kuaför, araba temizletme gibi hizmet sektörlerindeki fiyat artışını da ifade ediyor.

Enflasyon oranı düşük olduğunda bunu günlük yaşamda aydan aya hissetmesi zor. Ama uzun vadede bu fiyat artışları, elinizdeki parayla ne kadar mal ve hizmet satın alabileceğinizi etkiliyor.
İngiltere Ulusal İstatistik Ofisi enflasyon verilerine buradan ulaşabilirsiniz.