İngiltere’de yıllık enflasyon son 10 yılın zirvesine çıktı

İngiliz Ulusal İstatistik Ofisi (ONS), fiyat artışlarına ilişkin ekim ayı verilerini açıkladı.

Buna göre, eylülde yüzde 3,1 olan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), ekimde yüzde 4,2’ye yükselerek Aralık 2011’den beri en yüksek seviyesine çıktı. TÜFE, ağustosta yüzde 3,2 artmıştı. Piyasalarda enflasyona ilişkin beklenti yüzde 3,9 olması yönündeydi.

Ekimde akaryakıt fiyatlarının aylık bazda yüzde 2 artması dikkati çekerken, gıda fiyatlarındaki aylık artış ise yüzde 1,2 oldu.

Yıllık enflasyonun yüzde 4’ün üzerine çıkması, İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) yükselen enflasyonu frenlemek için gelecek ay politika faizi artırımına gitmesine ilişkin beklentileri de artırdı

Uzmanlar, BoE’nin, gelecek ay ya da 2022 başında harekete geçerek gelişmiş ekonomiler arasında ilk faiz artırımı yapan merkez bankası olabileceğini belirtiyor.

BoE, 4 Kasım’da, politika faizini yüzde 0,1 seviyesinde, varlık alım hedefini ise 875 milyar sterlinde sabit bırakmıştı.

Bankanın politika faiz kararının ardından yapılan basın toplantısında konuşan BoE Başkanı Andrew Bailey, ülkede enflasyonun yüksek enerji fiyatları ve artan talep ile Nisan 2022’de yüzde 5 civarına ulaşarak zirve yapmasını beklediklerini söylemişti.

Bunun yanında, banka, enflasyonda hedef seviyesini yüzde 2’de tutmaya devam ediyor.

Ülkede tedarik sıkıntısının maliyetleri artırmasının etkisiyle yükselen enflasyon oranlarına ilişkin endişeler devam ederken, İngiltere Maliye Bakanı Rishi Sunak, yükselen enflasyon oranlarının yalnızca İngiltere’nin sorunu olmadığını belirterek, İngiliz hükümetinin ülkede enflasyonun satın alma gücünü olumsuz etkisini dengelemek için çalışmalar yaptığını belirtmişti.

Öte yandan, Euro bölgesi enflasyonu da enerji maliyetlerinin artmasının etkisiyle ekimde yüzde 4,1 ile 13 yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştı. Avrupa’nın en büyük ekonomisine sahip Almanya’da ise enflasyon ekimde yüzde 4,5 ile 1993 sonundan bu yana seviyeye çıkmıştı.,

Petrolün litresi de küresel artışın etkisiyle 25,4 peni artışla 1,38 sterline çıktı.

Hangi ürünlere zamn geliyor?

İngiltere’de enerji piyasasını düzenleyen kurum Ofgem‘in geçtiğimiz ay gaz ve elektrikteki tavan fiyatı arttırmasından sonra ev enerji faturaları enflasyonu en çok tırmandıran etkenlerden oldu.

Gaz faturaları geçen yıldan bu yana yüzde 28,1 ve elektrik yüzde 18,8’lik artış gösterdi.

Petrolün litresi de küresel artışın etkisiyle 25,4 peni artışla 1,38 sterline çıktı.

Bu, Eylül 2012’de beri görülen en yüksek fiyat.

İkinci el araç fiyatları ise Nisan’dan bu yana yüzde 27,4 arttı. Bunda küresel çip sıkıntısından kaynaklanan yeni araba üretimindeki azalma da rol oynuyor.

Ayrıca otel konaklaması, ulaşım, giyim, ev alışverişi ve hammadde fiyatları da pahalandı.

BBC Ekonomi Muhabiri Andy Verity enerji fiyatlarındaki artışın, evlerde ısınmayı zorlaştırırken insanları da yalıtım yapmaya sevk edebileceği için çevre için faydalı olabileceğini söylüyor.

İngiltere’de fiyatlar neden artıyor?

Fiyat artışına neden olan birkaç etken sıralayabiliriz:

Gaz ve petrol talebi küresel olarak enerji fiyatlarını artırıyor. Enerji fiyatlarındaki artış da müşterilere ekstra masraf; ev ve işyerlerinde de daha yüksek faturalar olarak yansıyor.

İnşaat malzemesi ve bilgisayar çipi de dahil pek çok üründe kıtlık yaşanması tedarik problemlerine yok açıyor ve bu da fiyatları artırıyor.

Hükümet pandemi süresince işyerlerini destekledi. Vergi indiriminin de dahil olduğu bu yardımlar son erdi.

İşyerleri kamyon sürücüsü ve personel bulmakta güçlük çekiyor, bu nedenle maaşları arttırmak zorunda kalıyor. Bu artış da müşteriye yansıtılıyor. Pandemi ve Brexit buna sebep olan faktörlerden.

Bu ne zaman sona erebilir?

İngiltere Merkez Bankası Başkanı Andrew Bailey bu aybaşında artan fiyatlardan dolayı özür dileyerek enflasyonun tekrar düşmeden önce yüzde 5’e kadar yükselebileceği konusunda uyarıda bulundu.

Faiz oranlarını belirleyen İngiltere Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun eski üyelerinden John Gieve, Ekim ayındaki yüksek enflasyon rakamlarının kısa sürede düşmeyebileceğini söyledi:

“Merkez Bankası ve analistler enflasyonun Nisan’a kadar yükselmesini ve yılın geri kalanında da hedeflerin üzerinde seyretmesini öngörüyor.”

İngiltere’de siyasetçiler ne söylüyor?

Maliye Bakanı Rishi Sunak, dünyada pek çok ülkenin pandemi önlemlerinden çıkış sürecinde yüksek enflasyonla karşılaştığını söyledi.

“Hayat pahalılığının insanları etkilediğini biliyoruz” diyen Sunak’a yanıt veren İşçi Partisi’nin maliyeden sorumlu kıdemli milletvekili Rachel Reeves, enflasyonun her haneye bin sterlinden daha fazla karar vereceğini belirtti:

“Hükümet harekete geçmek yerine topu ‘küresel sorunlara’ atıyor, bizi yüksek vergi ve düşük büyüme tuzağına çekiyor.”